ΤΥΠΑΡΙ

​

Τα πρόσφορα, δηλαδή οι άρτοι που προσφέρονται στην εκκλησία για τις διάφορες γιορτές και τα μνημόσυνα, παρασκευάζονταν συνήθως στα σπίτια και σφραγίζονταν με ειδική, ξυλόγλυπτη σφραγίδα, το τυπάρι, το οποίο βρίσκεται σε χρήση μέχρι σήμερα.

​

Συνήθως το τυπάρι έχει κυκλικό σχήμα και διαθέτει λαβή στην πίσω πλευρά του. Η επίπεδη, σφραγιστική επιφάνειά του καλύπτεται από ανάγλυφα στοιχεία, στα οποία περιλαμβάνονται συντομογραφίες θρησκευτικού περιεχομένου και διάφορα διακοσμητικά μοτίβα.

​

Το τυπάρι του Μουσείου Μέλισσας και Κεντήματος έχει σφραγιστική επιφάνεια που χωρίζεται σε εννιά διάχωρα, από τα οποία τα τρία κάθετα κεντρικά επαναλαμβάνουν τη συντομογραφία ΙC ΧC ΝΙΚΑ (Ιησούς Χριστός Νικά). Το διάχωρο, που βρίσκεται στα δεξιά του κεντρικού, φέρει τα γράμματα ΜΘ (Μήτηρ Θεού) σε ενάλληλη τοποθέτηση, ενώ το αντίκρυ διάχωρο καλύπτεται από τρίγωνα. Τα υπόλοιπα διάχωρα, με σχήμα τεταρτοκυκλίου, γεμίζουν με ακτινωτές γραμμές. Η συντομογραφία ΙC ΧC ΝΙΚΑ είναι σκαλισμένη και στην τετράγωνη λαβή του τυπαριού.

​

Τα πρόσφορα παρασκευάζονταν με καλής ποιότητας, λευκό αλεύρι, από διαλεκτό σιτάρι ή και σιμιγδάλι. Αφού κοσκίνιζαν το αλεύρι δύο φορές, για να γίνει ακόμη πιο λευκό, οι γυναίκες ζύμωναν καλά το ζυμάρι, το έκοβαν και το έπλαθαν σε στρογγυλό σχήμα. Για να έχει γυαλιστή επιφάνεια, το έτριβαν καλά με το χέρι τους. Στη συνέχεια σφράγιζαν την επάνω επιφάνεια του άρτου, κεντρικά, με το τυπάρι. Κάποτε, στην περιφέρεια του άρτου έφτιαχναν με τα δάκτυλα μικρές προεξοχές που τις ονόμαζαν τσίμπιν ή τσίμπες, από το τσίμπημα του ζυμαριού.